Eşler, evlilik birliği süresince birbirlerinin ve müşterek çocukların bakımını ve geçimini sağlamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, boşanma durumu olduğunda da devam eder. Boşanma davası ya da eşler arasında ayrılık söz konusu olduğunda eşler ya da müşterek çocuklar ekonomik anlamda zorda kalabilir. Bu gibi bir durumda mahkeme, eşlerden birinin talebi halinde diğer eşe ya da müşterek çocuğa nafaka bağlayabilir. Mahkeme tarafından bağlanan nafaka türleri; tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır.
Boşanma davası açıldıktan sonra talep edilmesi halinde mahkeme, ekonomik anlamda zora düşecek olan eşe ve müşterek çocuğun giderlerinin karşılanması amacıyla boşanma davası süresince diğer eş aleyhine tedbir nafakası bağlamaktadır. Mahkeme tarafından bağlanan tedbir nafakasının ve miktarının eşlerin evlilik birliğinde ki kusuru ile bir alakası bulunmamaktadır. Boşanma davası açmak isteyen eşlerin günümüzde en son sorduğu soru ise;
Tedbir nafakasına hükmedilebilmesi için mahkeme tarafından araştırma yapılmasına, eşlerin kusurlu davranışlarına ilişkin delil toplamasına ve tanık dinlemesine kısacası kusur tespitine gerek yoktur. Çünkü tedbir nafakası, boşanma davası açıldıktan sonra talep halinde mahkeme tarafından duruma göre ön inceleme duruşmasından önce, ön inceleme duruşmasında ya da sonra bağlanabilir. Öyle ki mahkeme, daha kusur tespitine başlamadan bile tedbir nafakası bağlayabilir. Bu nedenle boşanma davası devam ettiği sürece kusurlu olan taraf bile tedbir nafakasına hak kazanabilmektedir.
TMK 169. Maddesine Göre:"Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re'sen alır."
TMK197. Maddesine Göre:"Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir.
Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır.
Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya ortak hayatın başka bir sebeple olanaksız hâle gelmesi üzerine de yukarıdaki istemlerde bulunabilir.
Eşlerin ergin olmayan çocukları varsa hâkim, ana ve baba ile çocuklar arasındaki ilişkileri düzenleyen hükümlere göre gereken önlemleri alır."
Söz konusu bu nafaka, boşanma davasında nafaka talep eden eşe ve ergin olmayan müşterek çocuk lehine bağlanmaktadır. Tedbir nafakası, boşanma kararı kesinleştikten sonra eş için yoksulluk nafakası olarak ergin olmayan müşterek çocuk için ise iştirak nafakası olarak devam eder. Müşterek çocuk ergin olduktan sonra ise iştirak nafakası son bulur. Böyle bir durumda ise ergin olan, 18 yaşını dolduran çocuk yardım nafakası davası açabilir.
Bu konuya ilişkin makalemizi inceleyerek edinebilirsiniz:
https://nfhukuk.com/blog/18-yasini-dolduran-cocuklar-yardim-nafakasi-isteyebilir-mi
Mahkemeden tedbir nafakası talebinde bulunan eş, bu talebini bazı deliller ile destekleyebilir. Tedbir nafakasının bağlanıp bağlanmayacağı ya da nafakanın miktarı, tarafların ekonomik durumuna bağlıdır. Bu nedenle eşlerin banka kayıtları, maaşının miktarı, SGK kayıtları, taşınır- taşınmaz kayıtları önem arz etmektedir. Bu nedenle nafaka talep eden eşin, adana nafaka avukatı ile çalışmasını tavsiye ederiz. Yine mahkemenin müzekkeresi ile alınan Sosyal ve ekonomik durum araştırma raporu(SED Raporu) da tedbir nafakası bağlanırken önem arz eder.
Mahkeme, tedbir nafakası bağlamadan önce tarafların ekonomik durumlarına ve ihtiyaçlarına, giderlerine göre karar vermelidir. Nafaka, eşlerin ekonomik durumlarına, gelirlerine, ihtiyaçlarına, çocukların giderlerine, yaşına , bakımına, eğitimine göre değişmektedir. Bu nedenle boşanma davasında tedbir nafakası talep eden eşin ya da tedbir nafakası davası açan eşin, elinde bulunan hukuka uygun delilleri mahkemeye süresinde sunması çok önemlidir. Bunun da bu uzman bir nafaka avukatı ile çalışılarak yapılmasında fayda bulunmaktadır.
Her ne kadar mahkeme tarafından nafaka yükümlüsü aleyhine tedbir nafakası bağlanmışsa da nafaka yükümlüsü, bu yükümlülüğü yerine getirmeyebilir ve nafakayı ödemeyebilir. Bu durumda nafaka alacaklısı, ilamsız icra takibi başlatılarak tedbir nafakasının tahsilini sağlanabilir.
Nafaka alacaklısı, tedbir nafakasını ödenmezse ilamsız icra takibi başlatılabilir fakat bu takibe rağmen yine nafaka ödenmezse nafaka alacaklısı, İcra ceza mahkemelerine şikayette bulunulabilir ve borçlu hakkında üç aylık nafaka borcu için üç aya kadar tazyik hapsine karar verilmesi talep edilebilir.
İcra ve İflas Kanunumuzun 344. Maddesine Göre: "Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.
Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir."
Tedbir nafakası, boşanma davası devam ederken hem müşterek çocuk için hem müşterek çocukların velayeti geçici olarak kendisine bırakılan eşe verilmek üzere mahkeme tarafından bağlanmaktadır. Bu nafakanın yukarıda sayılan nafaka türlerinden farkı ise boşanma kararı kesinleşmeden önce ödenen nafakadır. Boşanma davası devam ederken hem çocuk hem eş için ödenen tedbir nafakası, boşanma kararı kesinleştikten müşterek çocuk için iştirak nafakası, eş için yoksulluk nafakası olarak devam eder.