İddianame, yürütülen soruşturma neticesinde, elde edilen delillerden şüphelinin suç işlendiği kanaaatine varması üzerine Cumhuriyet savcılığı tarafından, şüpheli hakkında ceza davası açmak üzere düzenlenen belgedir.

 

Savcılık tarafından düzenlenen iddianame, taşıması gereken tüm şartları taşıyorsa, mahkeme tarafından iddianamenin kabulüne karar verilir. İddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesiyle soruşturma aşaması biter ve kovuşturma aşamasına geçilir. İddianamenin kabulünden sonra,  mahkemece tensip zaptı düzenlenir ve bu tensip zaptı iddianame ile birlikte taraflara tebliğ edilir. 

 

İhbar, şikayet veya başka bir suretle bir suçun işlendiği olgunu öğrenilir öğrenilmez savcılık tarafından soruşturma başlatılması zorunludur.  Savcılık, yapılan soruşturma neticesinde, kamu davası açarak kovuşturma aşamasına geçmeye gerek olmadığı kanaatine varırsa kovuşturmaya yer olmadığı kararı verir. Savcılık tarafından iddianame düzenlenebilmesi için şüpheli tarafından suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması gerekir.

 

İddianamede Yer Alması Gereken Unsurlar

 

İddianamede sanığa isnat edilen ve suç sayılan maddi fiillerin  yeri, zamanı açıkça göstermeli, belirlenen suç fiilinin kanunda karşılığı olan suç ve cezası belirtilmelidir.

 

İddianamede suça konu olay açıkça ve detaylarıyla anlatılmalıdır. Şüpheliye atfedilen suç ve suçun karşılığı olan  kanun maddeleri gösterilmelidir. 

 

Şüphelinin, mağdurun, müştekinin ve suçtan zarar görenlerin kimlik bilgileri eksiksiz  şekilde iddianameye yazılmalıdır.

 

Şüphelinin tutuklu olup olmadığı, tutuklu ise tutuklanma tarihi ve tutukluluk süresi iddianameye yazılmalıdır. Ayrıca iddianamede şüphelinin lehine olan hususların da gösterilmesi gerekir.

 

İddianame Düzenlemek İçin Sanık Savunmasının Alınması Zorunlu mudur?

 

Yasaya göre şüphelinin ifadesi alınmadan iddianame düzenlenebilir. Ancak şüphelinin ifadesi alınmadan mahkumiyet hükmü kurulamaz. Eğer somut olay, şüphelinin ifadesinin alınmasını gerektiriyorsa bu durumda iddianame düzenlenmeden şüphelinin ifadesinin alınması gerekir.

 

Ancak şüpheliye hiçbir şekilde ulaşılamıyorsa ve dosya kapsamında suç eyleminin şüpheli tarafından gerçekleştirildiğine dair yeterli delil var ise şüphelinin ifadesi alınmadan da iddianame düzenlenebilir. 

 

İddianamenin İadesi Şartları

 

Savcılık tarafından düzenlenen iddianamede eksiklik veya hata var ise, ceza davasının açıldığı mahkeme iddianamenin iadesine karar verebilir. İddianamenin iadesi kararı, soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde verilebilir.  15 günlük sürenin geçmesinin ardından mahkemece iddianamenin iadesi kararı verilemez. 

 

İddianamenin iadesi üzerine, Cumhuriyet Savcısı tarafından, kararda gösterilen eksiklikler tamamlanır, hatalar düzeltilir ve eğer kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesini gerektirir bir durum yok ise yeniden iddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderir.  

 

İddianame Düzenlenmesinin Sonuçları Nelerdir?

 

İddianamenin kabulü kararının verilmesiyle  duruşma hazırlığı işlemleri başlamış olur.  İddianamenin kabul edilmesiyle soruşturma aşaması biter ve kovuşturma yani mahkeme aşaması başlar.

 

İddianamenin kabulü kararı verildiğinde duruşma hazırlığı işlemleri başlar. Soruşturma sırasında şüpheli olarak anılan kişi, kovuşturma aşamasına geçilmesiyle sanık olarak anılır.  

 

Bununla birlikte savcılık tarafından hazırlanan iddianamede olayın anlatımı, ceza mahkemesi tarafından yapılacak yargılamanın sınırlarını belirler. 

 

İddianame Ne Kadar Sürede Hazırlanır?

İddianamenin hazırlanması için kanunen net  bir süre öngörülmemiştir. İddianamenin hazırlanma süresi, somut olaya göre delillerin ne kadar sürede toplanacağı, tarafların ifadelerin ne kadar sürede alınacağı, iş yoğunluğuna göre değişir.

 

Usul ekonomisi ilkesi gereğince, savcılık tarafından iddianamenin makul sürede düzenlenmesi gerekir.