Fazla Mesai Ücreti Nedir?

Fazla Mesai Ücreti Nedir?

 

İş kanunu kapsamında olan işlerde haftalık 45 saati geçen çalışmalara fazla çalışma (mesai) denir.  Mesai alacağını almak için Adana İşçi Avukatı ile çalışılmalıdır. Bir işçi, çalıştığı iş yerinde yasada belirlenen haftalık çalışma süresinden fazla çalışma yaptığı zaman fazla mesai ücretine yani fazla çalışma ücretine hak kazanır.

 

4857 Sayılı İş kanununun belirlediği kapsamda ve şartlarda haftalık 45 saati aşan çalışmalara Fazla Mesai denilmektedir. İş Kanunu’nun 63.maddesine göre; işçinin çalışma süresi haftada en çok kırk beş saat olarak belirlenmiştir. Eğer sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa 45 saatlik bu çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit bir şekilde bölünerek uygulanır. 

 

  • Çalışma süresi İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği'nin 3.maddesinde çalışma süresi düzenlenmiştir;

Madde 3-"Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir. İş Kanununun 66 ncı maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden sayılır. Aynı Kanunun 68 incimaddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise,çalışma süresinden sayılmaz.
Ara dinlenmeleri, iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak, yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir. 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin son fıkrası hükmü saklıdır."

 

  • Yine 4857 sayılı İş Kanunu'nun 63 ve 66. maddelerinde çalışma süresi düzenlenmiştir;

Madde 63 - "Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi
kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek
uygulanır."

 

Madde 66 - "Aşağıdaki süreler işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılır:
a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su
altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri
veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere
gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.
c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın
ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya
bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini
yapmaksızın geçirdiği süreler.
e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler.
f) Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili
gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip
götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp
getirilmeleri esnasında geçen süreler.
İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine
götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz."


 

Fazla Mesai (Fazla Çalışma) Nedir?

 

Yukarıda da belirttiğimiz üzere İş Kanunu'nun 41.maddesi gereğince  haftalık toplam 45 saati aşan çalışmalara denmektedir. İş yerinde aksi kararlaştırılmamışsa 45 saatlik çalışma süresi,  haftanın çalışılan iş günlerine eşit bir şekilde bölünerek uygulanabilir.

 

 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl İspatlanır?

 

Fazla çalıştığını yani iş yerinde fazla mesai yaptığını iddia eden işçi,  bu iddiasını ispatlamakla mükelleftir. İşçi fazla çalışma yaptığını yazılı belge (İşyeri kayıtları, iş yerine giriş çıkışları gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları) ve tanık beyanları ile ispat edebilir.

 

Fazla mesai ispatında imzalı bordrolar, sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bordroda fazla çalışma varsa ve bu işçi tarafından imzalandıysa, işçiye fazla çalışma alacağının ödendiği kabul edilir. Böyle durumda işçi, daha fazla çalışma yaptığını öne süremez. Fakat işçi, daha fazla mesai (çalışma) yaptığına ilişkin ihtirazi kayıt ( daha fazla mesai (çalışma) yaptığına ilişkin kayıt) bulundurması durumunda fazla mesaiyi her türlü delille ispatlayabilir. Eğer ihtirazi kayıt yoksa işçi, bunu ancak yazılı delille ispatlayabilir. Mahkeme önünde fazla mesai alacağının ispatı bakımından İş Hukukunda uzaman bir Adana işçi avukatı ile çalışılmalıdır.

 

 

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?


İş Kanununun 41.maddesinin 2.fıkrası uyarınca; "Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir."

Kısacası iş yerinde  normal çalışma süresi 45 saat ise 45 saati aşan çalışmalarda  fazla mesai ücreti %50 zamlı olarak ödenmesi gerekmektedir.

 

  • Örnek vermek gerekirse; Normal çalışma süresi haftalık 45 saat olan Adana ilinde ki bir işyerinde aylık 9.000,00 TL ile maaş ile çalışan işçinin 1 saatlik fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır?

        9.000,00 /30 gün = 300,00 TL (Günlük Ücret)        300,00 /7,5 = 40,00 TL (1 Saatlik Ücret)

1 saatlik normal çalışma ücreti 40,00 TL ise bunun  %50  zamlı hali ise  1 saatlik fazla mesai ücretidir bu da 60,00 TL olacaktır.

 

Fazla Mesai (Çalışma) Yaptırılamayacak İşçiler Nedir?

 

İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 8. Maddesi gereğince;

Madde 8- "Aşağıda sayılan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.

a) 18 yaşını doldurmamış işçiler,

b) İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler,

c) İş Kanununun 88 inci maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler,

d) Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler.

e) (Ek:RG-25/8/2017-30165) 4857 sayılı Kanunun 42 nci maddesi uyarınca zorunlu nedenler ve 43 üncü maddesi uyarınca olağanüstü haller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.

Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz."

 

 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Zamanaşımı Süresi Nedir?

 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti 5 yıllık zamanaşımına tabi olup dava açıldığı tarihten itibaren geriye doğru son 5 yıl içindeki fazla çalışma ücretleri dikkate alınacak ve işçi bu ücretlere hak kazanacaktır.