Eşlerden Birinin Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması

  • Ana Sayfa
  • Eşlerden Birinin Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması
 Eşlerden Birinin Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 199 evlilik birliği içinde eşlerden birinin malvarlığı değerleri üzerindeki tasarruf yetkisinin sınırlandırılabileceğini düzenler. Bu madde gereğince, eşlerden birinin talebi üzerine, eğer koşullar mevcut ise diğer eşin aile birliğine ait mal varlığı değerleri üzerindeki tasarruf yetkisi sınırlandırılabilir. Buna göre eşlerden biri, diğer eşin aile birliğine ait mal varlığı değerleri üzerindeki tasarruf yetkisinin sınırlanmasını dayanarak Aile Mahkemesi hakiminden isteyebilir. Bu maddenin amacı, aile birliğinin malvarlığı değerlerinin korunması ve evlilik birliğinin gerektirdiği mali yükümlülüklerin koruma altına alınmasıdır. 

 

 

TMK m. 199 (Tasarruf yetkisinin sınırlanması) : Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir. Hâkim bu durumda gerekli önlemleri alır. Hâkim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa, re'sen durumun tapu kütüğüne şerh edilmesine karar verir.

 

 

TMK m. 199 gereğince, eşlerden biri savurgan tutum ve davranışlar sergileyerek aile birliğine ait ekonomik değerleri pasifleştirerek aile birliğinin mal varlığı değerlerini bu şekilde tehlikeye atıyorsa, aile birliğinin gerektirdiği mali yükümlülükleri ihmal ediyorsa, diğer eşin talebi üzerine hakim belirli mal varlığı değerleri üzerinde savurgan olan ve aile birliğine ait mal varlığı değerlerini tehlikeye atan eşin aile birliğine ait mal varlığı değerleri üzerindeki tasarruf yetkisini sınırlandırabilir. 

Eşlerden birinin tasarruf yetkisinin sınırlanması için hakimden müdahale talebinde bulunabilmesinin belirli koşulları vardır. 

 

Bunlar, ailenin ekonomik varlığının korunması gerekliliği, evlilik birliğinden doğan mali yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumu ve eşlerden birinin talebi olmak üzere üçe ayrılır. 

 

-Ailenin Ekonomik Varlığının Korunması Gereği Şartı

Eşlerden biri şayet evlilik birliğinin mal varlığı değerlerini tehlikeye düşürecek şekilde hukuki işlemler yapıyor ise ailenin ekonomik varlığının korunması gereği şartı sağlanmış olur. Aile  birliğinin ekonomik varlığını tehlikeye sokacak davranışlar, ailenin geçimini sağlaması için yapılan birikimlerin harcanması, aile birliğine ait olan mal varlığı değerlerinin bağışlanması, aile birliğine ait olan mal varlığı değerlerinin sayısında üst üste azalmalar meydana gelmesi, eşlerden birinin ticari işletmesini karşılıksız olarak veya değerinin çok altında devretmesi veyahut yeni bir ticari işletme kurma amacı olmadan kapatması şeklinde sıralanabilir. 
 

 

-Evlilik Birliğinden Doğan Mali Bir Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi Şartı 

Evlilik birliğinin gerektirdiği mali yükümlülüklerin birincil ve en önemlisi, evlilik birliği içinde oluşan mali giderlere katılma yükümlülüğüdür.
Eşlerden biri, evlilik birliği içinde katılması gereken mali yükümlülüklere katılmıyorsa ve diğer eş TMK m. 196 kapsamında mali giderlere katılmayan eşin mali giderlere katılması gereken payı tespit ettirmiş ancak eş buna rağmen mali yükümlülüklere katılmayarak üzerine düşen katkı payını ödemiyorsa TMK m. 199 gereğince mali yükümlülükleri yerine getirmeyen eşin tasarruf yetkisinin sınırlanması talep edebilir. 

 

-Eşlerden Birisinin Hakimden Önlem Alınmasını İstemiş Olması 

TMK m. 199 gereğince hakimin önlem alabilmesi ve eşlerden birinin tasarruf yetkisini sınırlandırabilmesi için eşlerden birinin bunu talep etmesi gerekir. Hakim, eşlerden birinin talebi olmaksızın resen TMK m. 199 hükmünü uygulayamaz. 


-Eşlerden Birinin Tasarruf Yetkisinin Sınırlanmasında İspat 

Eşinin evlilik birliğine ait mal varlığı değerleri üzerindeki tasarruf yetkisinin sınırlanmasını isteyen eş, sebeplerin varlığını ispatlamak zorunda değildir. Talepte bulunan eşin yakın gelecekte böyle bir riskin meydana gelmesinin olası olduğunu ortaya koyması yeterlidir. Hakim eğer riskin inandırıcı olduğu kanaatine ulaşırsa TMK m. 199 kapsamında gerekli önlemleri alır. 

 

Boşanma davasında hakim, aile birliğinin mal varlığı değerlerini korumak amacıyla resen tedbir alabilecek yetkiye sahipken, aile mallarının korunması için eşlerden birinin tasarruf yetkisinin sınırlanması durumunda hakim resen gerekli tedbirleri alamaz. Eşlerden birinin tasarruf yetkisinin sınırlanması için mutlaka diğer eşin talepte bulunması ve olası riskleri ortaya koyması gerekir. 

 

-Sınırlamanın Konusu 

 

Eşlerden birinin, TMK m.199 kapsamında aile birliğine ait mal varlığı değerleri üzerindeki tasarruf işlemleri yapmasının kısıtlanması durumunda hakim hangi mal varlığı değerlerinin kısıtlama kapsamına girdiğini açıkça belirtmelidir. Zira, genel bir kısıtlama yapılması hakkaniyete aykırıdır. Sınırlamaya konu olan eşyaları, menkul ve gayrimenkul mal varlığı değerleri, ev eşyası, para ve kıymetli evrak şeklinde sıralamak mümkündür. Bu konularda hak kaybına uğramamak için Adana boşanma avukatı ile çalışılmasında yarar bulunmaktadır.