Ekonomik gücü dava açmaya yetersiz olan kişilerin dava açma hakkından mahrum kalmaması için başvurdukları yol olan bu ilkeye Adli yardım denir. Ekonomik olanakları az olan kişilerin dava açılınca ödeyeceği harç ve masraflarından muaf tutulması için ve bu kişi için baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirilmesi için başvurulan yoldur.
HMK Madde 334
(1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
(2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
(3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır.
HMK MADDE 335
(1) Adli yardım kararı, ilgiliye, aşağıdaki hususları sağlar:
a) Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet.
b) Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet.
c) Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından
avans olarak ödenmesi.
ç) Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini.
(2) Mahkeme, talepte bulunanın, yukarıdaki bentlerde düzenlenen hususlardan bir
kısmından yararlanmasına da karar verebilir.
(3) Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder.
Adli yardım sistemi ceza davaları dışındaki davalar için olup ceza davalarında adli yardım sistemi farklıdır.
Adli yardım talebi, talep eden kişi tarafından dava açılmadan önce bulunulan ildeki barolara ve yargılamanın yapılacağı mahkemeye, talep eden kişi tarafından dava açıldıktan sonra ise yine barolara ve asıl talep ya da kararı verecek mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine adli yardım başvuru doldurularak yapılır.
Kişi, baroya adli yardım talebinde bulunduğunda söz konusu talep, adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine gönderilir. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, talep eden kişiyi araştırarak kişinin üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz olup olmadığı, aylık kazancı, ekonomik durumu, kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı araştırılır ve bununla ilgili belgeleri talep eder. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri ise bu başvurunun üzerine talebi değerlendirir ve karar verir.
Kişi, mahkemeye adli yardım talebinde bulunduğunda, kişi yargılamasının olduğu mahkemeye mali durumunun, bir davanın harç ve masraflarını karşılamayacak kadar kötü olduğuna, aylık kazancına, ailevi durumuna ilişkin belgelerle adli yardım talebinde bulunur. Mahkeme ise duruşma yapmadan ya da talep halinde duruşmalı olarak adli yardım talebi hakkında karar verebilir.
Mahkemeler tarafından verilen karara karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde kararı veren mahkemeye bir dilekçe ile itiraz edilebilir.
İtiraz incelemesi sonucunda verilen red kararları kesindir. Fakat adli yardım talebi reddedilen kişi, ekonomik gücünde sonradan ciddi bir azalma olduğunda buna dayanarak tekrar adli yardım talebinde bulunulabilir.
Adana ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek Adana'da adli yadım davası ve süreçleriyle ilgili bilgi alabilirsiniz.